Το σύνδρομο του ξηρού οφθαλμού είναι ένα από τα πιο κοινά προβλήματα που επηρεάζουν τον γενικό πληθυσμό και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα που κυμαίνονται σε σοβαρότητα από ήπια έως εξουθενωτικά.
Η ξηροφθαλμία είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει μία κατάσταση του πρόσθιου μέρους του ματιού ως απάντηση σε μια διάσπαση του φυσικού στρώματος δακρύων που καλύπτει το μπροστινό μέρος του ματιού, της δακρυϊκής στοιβάδας. Κανονικά, αυτό το στρώμα δακρύων είναι ένα σταθερό, ομοιογενές στρώμα που όχι μόνο παρέχει στον κερατοειδή και τον επιπεφυκότα ένα τοίχο προστασίας από την συνεχή έκθεση στον αέρα, αλλά είναι επίσης υπεύθυνο για ένα σημαντικό ποσοστό της διάθλασης. Όταν η δακρυϊκή στοιβάδα διαταράσσεται, διασπάται σε διαφορετικά σημεία του κερατοειδούς και του επιπεφυκότα, οδηγώντας όχι μόνο σε συμπτώματα ερεθισμού αλλά και σε ασταθή και διαλείπουσα μεταβαλλόμενη όραση.
Συμπτώματα της ξηροφθαλμίας
Ενώ υπάρχουν πολλά διαφορετικά συμπτώματα που μπορεί κανείς να βιώσει, εξέχει μεταξύ αυτών των συμπτωμάτων είναι το δάκρυσμα. Φυσικά, ένας ασθενής μπορεί να αναρωτιέται γιατί το μάτι του μπορεί να είναι «ξηρό» παρά το γεγονός ότι παράγει πολλά δάκρυα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το διαταραγμένο δακρυϊκό φιλμ και ο ερεθισμός που προέρχεται από αυτό, διεγείρει τον εγκέφαλο να παράγει ένα αντανακλαστικό κύμα δακρύων για να βοηθήσει στην εξουδετέρωση του ερεθισμού. Ωστόσο, αυτό το αντανακλαστικό δάκρυ είναι απλά ανεπαρκές για να διορθώσει το συνολικό πρόβλημα. Για το λόγο αυτό, το σύνδρομο ξηροφθαλμίας θα μπορούσε πιο κατάλληλα να ονομαστεί «δυσλειτουργία δακρυϊκής στοιβάδας».
Άλλα συμπτώματα του συνδρόμου ξηροφθαλμίας ή δυσλειτουργίας της δακρυϊκής στοιβάδας περιλαμβάνουν:
- κάψιμο
- φαγούρα
- αίσθηση ξένου σώματος
- συχνός βλεφαρισμός
- κοκκίνισμα
- θολή όραση κυρίως κατά την ανάγνωση, παρακολούθηση τηλεόρασης, υπολογιστή, οδήγηση
- ευαισθησία στο φως
- κούραση των ματιών
Διάγνωση της ξηροφθαλμίας
- Εξέταση δέρματος προσώπου και βλεφάρων
- Παρατήρηση της συχνότητας βλεφαρισμού, του κλεισίματος των βλεφάρων, του χείλους των βλεφάρων και των αδένων του χείλους των βλεφάρων (μεϊβομιανοί αδένες) και της θέσης των βλεφάρων
- Εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία: Η σταθερότητα και η ποιότητα του δακρυϊκού φιλμ ελέγχεται με ειδικές χρωστικές ουσίες (Brake-up-time). Με τη βοήθεια της σχισμοειδούς λυχνίας μπορούν να διαγνωστούν περαιτέρω αλλαγές στην οφθαλμική επιφάνεια.
- Schirmer-Test: Η ποσότητα και η σύνθεση του δακρυϊκού φιλμ μετρώνται με τη βοήθεια μιας ειδικής χάρτινης ταινίας που τοποθετείται στον σάκο του επιπεφυκότα.
Θεραπεία - Αντιμετώπιση
Κατά κανόνα, η ξηροφθαλμία αντιμετωπίζεται με τη βοήθεια “τεχνητών δακρύων” (υποκατάστατα δακρύων). Τέτοια προϊόντα ενυδατώνουν την επιφάνεια του ματιού και βελτιώνουν την ποιότητα του δακρυϊκού φιλμ. Ποιες από τις πολυάριθμες ουσίες χρησιμοποιούνται, εξαρτάται από την βαρύτητα και τον τύπο της διαταραχής της δακρυϊκής στοιβάδας.
Ειδικά σκευάσματα είναι διαθέσιμα για σοβαρές μορφές της νόσου. Εάν αυτά τα μέτρα δεν είναι επαρκή, χορηγείται ειδική αντιφλεγμονώδης θεραπεία (π.χ. με κορτιζόνη ή/και οφθαλμικές σταγόνες κυκλοσπορίνης).
Είναι επίσης δυνατό να αυξηθεί η ποσότητα των διαθέσιμων δακρύων, κλείνοντας τον δακρυϊκό πόρο με ειδικά ενθέματα σιλικόνης (punctum plugs).
